Vernatting veenweide heeft voor- en nadelen

Vernattingsmaatregelen verhogen de grondwaterstand, maar de resultaten wisselen sterk per locatie blijkt uit de GLB-pilot rondom agrarisch waterbeheer in de Krimpenerwaard. Vernatten heeft een beperkt positief effect op de grasopbrengst, maar kost landbouwareaal en de effecten op biodiversiteit zijn wisselend.  

De maatregelen ‘slootpeil verhogen’ en ‘actieve greppelinfiltratie’ leiden tot hogere grondwaterstanden in veenpercelen in de Krimpenerwaard. De effectiviteit van elk van de maatregelen is sterk afhankelijk van de lokale omstandigheden. De genoemde maatregelen leiden tot verlies van agrarisch productief areaal door afkalving en inundatie van oevers en verlies aan draagkracht. Ook veroorzaken natte drassige omstandigheden lokaal hoge methaanemissies door actieve greppelinfiltratie. Waar biodiversiteit door vernatting  van oeverzones (wellicht tijdelijk) verloren gaat, worden interessante biotopen gecreëerd in greppelzones. Dit zijn enkele conclusies uit de GLB-pilot ‘Met agrarisch waterbeheer werken aan bodemdaling, klimaat, waterkwaliteit en biodiversiteit’ in de Krimpenerwaard. NMI had een voorname rol in het onderzoek.

Laagveengebied met uitdagingen

De Krimpenerwaard is een laagveengebied, met van oudsher veel melkveebedrijven. De sector staat voor grote uitdagingen. In het Klimaatakkoord is voor de veenweiden een emissiereductie van 1.0 Mton in 2030 vastgelegd. Jaarlijks leiden broeikasgassen uit veen tot een uitstoot van 4,2 Mton CO2.

In de 2-jarige GLB-pilot lag het speerpunt op vernatting van de veenbodem om bodemdaling en de uitstoot van CO2 tegen te gaan. Op drie, voor het gebied representatieve, locaties in de Krimpenerwaard is onderzocht wat het effect is van het opzetten van het slootpeil en actieve greppelinfiltratie op de grondwaterstand, biodiversiteit, stevigheid en erosie van de oevers, draagkracht, agrarische productie en methaanemissies uit het perceel.

Op de proefpercelen van de drie melkveehouders werd het slootpeil gevarieerd opgezet, tot -20 of –35 cm onder het maaiveld, met en zonder greppelinfiltratie.

Positief effect op grondwaterstand

De vernattingsmaatregelen hebben een positief effect op het verhogen van de grondwaterstand en een beperkt positief effect op de grasopbrengst. Afhankelijk van de mate waarin het slootpeil werd verhoogd, ging 5% tot 10% van het agrarisch gebruikspotentieel blijvend verloren. De gevolgen voor de biodiversiteit zijn wisselend, blijkt uit de pilot. Het verhogen van het slootpeil leidt tijdelijk tot verlies van plantensoorten op de oevers. Na 1 jaar herstellen de soorten zich voor 50% tot 74%. Bij greppelinfiltratie ontstaan daarentegen lokaal grote en interessante biotopen in de greppelzones.

Het onderzoek voor de GLB pilot is gedaan door Nutriënten Management Instituut (NMI), Bui-TeGewoon groenprojecten, PPP-Agro Advies West en met medewerking van Weidehof Krimpenerwaard. Het is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV en medegefinancierd door het Europees Landbouwfonds.

Download hier het uitgebrachte eindrapport

De GLB-pilot wordt voortgezet door de regiegroep ZH-PLG. Daarbij worden ook andere maatregelen onderzocht om bodemdaling en uitstoot van CO2 uitstoot te beperken, zoals klei in veen en andere vormen van WIS.

UITNODIGING

Op donderdag 4 juli wordt het rapport met de onderzoeksresultaten ’Met agrarisch waterbeheer werken aan bodemdaling, klimaat, waterkwaliteit en biodiversiteit’ overhandigd aan Leo Barth, wethouder van de Krimpenerwaard. Dit wordt gevolgd door een veldbezoek bij melkveehouder en deelnemer aan het project Jaap Schep.

Hieronder het programma voor die avond:

Datum: 4 juli 2024

Locatie: Kaasboerderij Schep, Zuidbroek 153, Bergambacht

19.45 uur: Inloop

20.00 uur: Opening en presentatie resultaten door Debby van Rotterdam, NMI

20.30 uur: Overhandigen rapport aan wethouder Leo Barth van de Krimpenerwaard

20.45 uur: Veldbezoek, locatie melkveehouder Jaap Schep, een van de deelnemers aan de pilot

21.00 uur: Toelichting Rudi Terlouw van Bui-TeGewoon groenprojecten

22.00 uur: Afsluiting met hapje en drankje