Productie en karakterisering van Bokashi

Het maken van bokashi is niet eenvoudig door hoge eisen aan de kwaliteit van de organische reststromen, het creëren van zuurstofloze omstandigheden en het mengen van organische reststromen en hulpstoffen. De samenstelling van Bokashi verschilde niet duidelijk van regulier ingekuild materiaal, maar is vooral door het gebruik van hulpstoffen wel 10-15 €/ton duurder. Het is als bodemverbeteraar minder geschikt dan groen- of GFT-compost, vanwege de lagere stabiliteit van de organische stof, een lager EOS-gehalte, een slechtere verwerkbaarheid en de aanwezigheid van verontreinigingen, zoals zwerfafval.

Dit zijn de belangrijkste conclusies van een onderzoek naar bokashi dat NMI recent in opdracht van BVOR heeft begeleid. Op zeven bedrijven die groene reststromen verwerken zijn praktijkpilots uitgevoerd gericht op het maken en karakteriseren van bokashi uit groene reststromen, zoals maaisel, bladafval en gewasresten uit de glastuinbouw. Daarbij is een vergelijking gemaakt tussen bokashi (ingekuild materiaal met hulpstoffen) en normaal ingekuilde groene reststromen (zonder hulpstoffen).

Chemische en biologische analyses van de kuilen toonden geen duidelijke verschillen aan tussen bokashi en reguliere kuilen zonder hulpstoffen. Het inkuilproces heeft er toe geleid dat het drogestofgehalte, het organische stofgehalte en het gehalte aan N, P en K op de meeste bedrijven gedurende het inkuilproces afnam. De pH nam over het algemeen iets toe, wat bijzonder is. Normaalgesproken leidt het inkuilproces tot een verlaging van de pH. Het aantal kiemkrachtige onkruiden is sterk afgenomen en was in de eindproducten vrijwel steeds afwezig of laag. De stabiliteit van de organische stof was in de meeste gevallen in het eindproduct wat hoger dan in het uitgangsmateriaal. Een belangrijk aandachtspunt voor de kwaliteit van bokashi is de aanwezigheid van zwerfvuil, wat door de structuur van het materiaal moeilijk te verwijderen is.

Een verbetering van de kwaliteit van het eindproduct wordt aanbevolen, waarbij het verwijderen van zwerfvuil en andere verontreinigingen in het product prioriteit zou moeten krijgen. Op het moment dat bokashi in de toekomst toegelaten wordt als bodemverbeteraar, is het gewenst dat het meegenomen wordt in de mestboekhouding van agrarische bedrijven. Tenslotte is meer onderzoek nodig naar het onderscheidend vermogen van bokashi ten opzichte van onbewerkt of normaal ingekuild organisch materiaal zonder hulpstoffen en naar het effect van bokashi in vergelijking met andere bodemverbeteraars op de bodemkwaliteit.

Download hier het uitgebrachte rapport

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Romke Postma, e-mail romke.postma@nmi-agro.nl, tel. 06 4602 0776