Eerste transdisciplinaire consortium in Nederland aan de slag met transitie voedselsysteem als geheel

Onder de vlag van de Nationale Wetenschapsagenda start een breed consortium van 30 wetenschappers uit het wo en hbo samen met een groot aantal bedrijven, NGO’s en innovatieve netwerken met het driejarige programma ‘Transitie naar een duurzaam voedselsysteem’. Het is het eerste transdisciplinaire consortium in Nederland dat aan de transitie van het voedselsysteem als geheel gaat werken. Het ministerie van LNV was initiatiefnemer van de oproep tot het indienen van dit project, dat wordt gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Kennisinstellingen en werkveld slaan in het programma de handen ineen omdat zij geloven in een fundamentele transitie van het voedselsysteem als geheel en niet alleen in het aanpassen van onderdelen ervan of het bestrijden van symptomen. “Voedsel is een cruciaal onderdeel van onze cultuur en ons welbevinden”, stelt penvoerder Frederike Praasterink van het lectoraat Future Food Systems van HAS Hogeschool. “Tegelijkertijd dragen huidige voedselconsumptie en -productiepatronen sterk bij aan een aantal urgente duurzaamheidsopgaven op het gebied van de gezondheid en welzijn van mens, dier en planeet. Deze duurzaamheidsopgaven zijn geen losstaande problemen: het zijn gerelateerde symptomen van een niet-duurzaam voedselsysteem dat de afgelopen decennia sterk van karakter is veranderd door een sterke focus op productiviteit, marktwerking en winstmaximalisatie. Dit heeft geleid tot grote maatschappelijke kosten op het gebied van gezondheid, welzijn en milieu. Het is daarom evident dat het niet voldoende is om het huidige voedselsysteem te verduurzamen: een fundamentele transitie van het voedselsysteem als geheel is nodig. Binnen het project richten we ons op het Nederlandse voedselsysteem met daarbij aandacht voor internationale dimensies.”

Wat is een duurzaam voedselsysteem?
Wat een duurzaam voedselsysteem behelst, is echter niet bij voorbaat duidelijk: duurzaamheid is een multidimensionaal concept. In de praktijk van beleid, bedrijf of burgers wordt vanuit verschillende visies gewerkt. Het consortium richt zich daarom binnen het programma op de vragen: wat is een duurzaam voedselsysteem en welke sturingsmechanismen kunnen een transitie naar een duurzaam voedselsysteem in Nederland versnellen? Er wordt onder meer gewerkt aan een versnellingsagenda voor transitie, het inzichtelijk maken van hoe de transitieopgave vorm kan krijgen in een gebiedsgerichte aanpak, een systeemmodel voor kwantitatieve systeemanalyses en bouwstenen voor onderwijsontwikkeling op de thematiek van transitie naar een duurzaam voedselsysteem. Daarnaast richt het consortium zich ook op het bouwen van een transdisciplinaire community rond voedselsystemen die ook na afloop van dit project gezamenlijk projecten wil ontwikkelen om bij te dragen aan de implementatie van de resultaten. Transdisciplinair betekent hier dat onderzoekers uit verschillende wetenschappelijke disciplines nauw samenwerken met maatschappelijke actoren uit ons werkveld.

Kennis- en werkveldpartners
Kennispartners zijn HAS Hogeschool, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Utrecht, Wageningen University & Research, TU Eindhoven, Leiden Universiteit, Radboud Universiteit, Vrije Universiteit Amsterdam, Hogeschool Inholland, Aeres Hogeschool en het RIVM. Werkveldpartners zijn onder meer Blonk consultants, SMK, de Eemlandhoeve, Transitiecoalitie Voedsel, Greendish, Nutriënten Management Instituut, Circular Landscapes, BoerenNatuur, Jong leren Eten, Federatie Agro-ecologische boeren, Netwerk Platteland, Greenport West-Holland, Duurzaam Door, DSM, Kalavasta, Stichting Natuur & Milieu en Herenboeren.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Debby van Rotterdam, e-mail debby.vanrotterdam@nmi-agro.nl, tel. 06 2517 9329